سیزدهمین روز از هر ماهی در گاهنامه‌ی ایرانی تیر یا تیشتر نام دارد و روز سیزده ماه فروردین به جشن سیزده بدر و روز طبیعت نام گذاری شده است.
گویند كه جمشید، شاه پیشدادی، هر سال در روز سیزدهم نوروز (فروردین) در دشت سبز و خرم چادر بر پا می کرده و بار همگانی می داده که سپس به گونه‌ی آیین درمی آید و از همین روی ایرانیان روز سیزدهم فروردین كنار سبزه‌ها، چشمه سارها و جویبارها میروند و به ویژه زنان كه نماینده‌ی آناهیتا، ایزد بانوی آب هستند با نوازش سبزه‌ها و گره زدن آنان {داستان گره زدن سبزه در پایین آورده شده}، پشتیبانی خود را از ایزد بانوی باران نشان میدهند.
نام گذاری سیزدهمین روز هر ماه:
در سیزدهمین روز از تیر ماه، آرش كمانگیر، پهلوان ایرانی با پرتاب تیر، مرز میان ایران و توران را جدا كرد و در پی آن آشتی تورانیان و ایرانیان را كه سال ها در جنگ بودند پایدار ساخت. به یادبود او ایرانیان جشن تیرگان را در ماه تیر برپا كردند و سیزدهمین روز از هر ماهی را تیر یا تیشتر نامیدند.
تیشتر یا تیر كیست؟
در میتخت‌های (اساطیر، Myths) ایرانی، «تیشتر»، «تِشتر» یا «تیر» ایزد بانوی بارندگی است كه در آسمان‌ها در رهروی است و هرگاه با دیوی به نام «اَپوش» بجنگد و برنده شود، سالی پر از سبزی و خرمی و باران در پیش خواهد بود.
برگزاری آیین جشن سیزده بدر:
ایرانیان پس از دوازده روز جشن که یاد آور دوازده ماه سال است، روز سیزدهم را پایان جشن بزرگ نوروز می دانند و از بامداد روز سیزده فروردین سفره نوروزی را بر می چینند و سبزه ها را با خود به دشت ها و کشتزارها می برند و به آب روان می سپرند كه نشانه ی پیشكشی دادن به ایزد بانوی آب ها است و با نیایش به درگاه اهورامزدا، آرزوی بارش باران و سالی پر از فراوانی و شادی می كنند.
همچنین در زمین تازه روییده و سرسبز و آکنده از گُل و گیاهان، به شادی، ترانه سرایی، پایکوبی، بازی های گروهی، سوارکاری، هماورد جویی جوانان و ... می پردازند و با گرد آوری سبزه به پختن آش و خوراکی های ویژه مشغول می شوند، که همه ریشه در فرهنگ زیبای زرتشتی دارد و آن شاد کردن، خنداندن و آشتی همگانی و در پی آن فروریختن اهریمن، غم و اندیشه های پلید و تیره است.
بخشی دیگر از آیین های زیبای سیزده بدر با سرنوشت در پیوند است، برای نمونه: شگون (فال) گوش ایستادن، شگون گیری و به ویژه شگون کوزه، گره زدن سبزی و گشودن آن، بخت گشایی که در سمركند (سمرقند) و بخارا رواج دارد و نمونه های پرشمار دیگر...
سبزه گره زدن:
در میتخت‌های كهن ایرانی، مَـشـی و مَـشـیـانـه در روز سیزدهم فروردین با گره زدن دو شاخه ی موُرد، برای نخستین بار در جهان پایه‌ی پیوند خود را بنا نهادند. امروزه هم دختران و پسران دم بخت با گره زدن سبزه در روز سیزده فروردین با گواه گرفتن نهاد (طبیعت، Nature) از اهورامزدا آرزوی پیوندی خوب می كنند.
انگیزه نافرخندگی روز و شماره سیزده:
درباره نافرخندگی روز سیزده گفتارهای گوناگون هست كه نزدیک ترین آنها به واقعیت چنین است که در فرهنگ ایران هیچ یک از روزهای سال نافرخنده شمرده نشده ولی چون پس از تاخت تازیانِ مسلمان به ایران، آنان هفت روز در هر ماه را نافرخنده می دانستند و سیزده هم در شمار آن بوده، گویند عقیده ی نافرخندگی سیزده از اینجا ریشه گرفته است.
برداشتی از همازور
بازویراستاری : جنبش فرزندان زرتشت
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر