خواب، دنياي عجيبي است و هرگونه فناوري كه مرتبط با آن ارائه شود نيز متفاوت از ديگر فناوري‌هاي روز دنيا خواهد بود. دستگاه‌هايي كه شيوه‌هاي گوناگون به خواب رفتن را زير نظر مي‌گيرند و مقدمات لازم براي ارتقاي كيفيت خواب را فراهم مي‌كنند از جمله چنين فناوري‌هايي به شمار مي‌آيند.
چنين فناوري‌اي مي‌تواند در نوع خود نه‌تنها هيجان‌انگيز، بلكه تا حد زيادي جسورانه عنوان شود، چون به فضا و محيطي رخنه مي‌كند كه دانش بشري تاكنون توانايي چنداني در اين عرصه از خود نشان نداده است.
دانشمندان از مدت‌ها پيش اين نظريه را مطرح كرده‌اند كه آيا مي‌توان فناوري نظارتي جديدي ارائه كرد تا با استفاده از آن الگوهاي خواب در محيط‌هاي مختلف نظير خانه، مسافرت و حتي محل كار را زير نظر گرفت و نيازي نباشد كه فرد را به آزمايشگاه‌هاي بزرگ و مملو از دستگاه و پيچيدگي‌هاي خاص منتقل كرد؟ در ادامه، پرسش جسورانه ديگري نيز مطرح شده است. اين‌كه آيا چنين سيستمي مي‌تواند كيفيت خواب در افراد مختلف را ارتقا بخشد؟
اگر از افراد مختلف پرسيده شود كه در طول يك وعده خواب شبانه چند بار از خواب به اصطلاح مي‌پرند، احتمالا پاسخي همچون 5 يا 6 بار دريافت مي‌شود؛ اما اين تنها يك نظر ساده و به دور از منطق علمي است. فناوري‌هاي متعددي براي بررسي اين موضوع ارائه شده‌اند و جالب اين است كه يكي از آنها موسوم به Zeo كه به بررسي و نظارت دقيق خواب در افراد مي‌پردازد عدد 15 را به عنوان شمار دفعات پريدن از خواب نشان مي‌دهد. چنين اختلالاتي موجب مي‌شود افراد به جاي 7 تا 8 ساعت خواب مفيد، حدود 6 تا 7 ساعت خواب چند قسمتي را تجربه كنند. گروهي از محققان در ماساچوست آمريكا از سال‌هاي پيش كار روي اين فناوري را با هدف ارتقاي بهتر كيفيت خواب در افراد مختلف و در محيط‌هاي گوناگون آغاز كرده‌اند و اكنون فناوريZeo را ارائه نموده‌اند. اين فناوري نخستين دستگاه خانگي در جهان است كه به افراد مختلف اين امكان را مي‌دهد تا چرخه خواب خود را در گذر زمان دنبال كنند. اين فناوري شامل هدبند ساده‌اي است كه وظيفه اصلي آن ثبت داده است. اين دستگاه و دستگاه‌هاي مشابه آن از جهات گوناگون مورد توجه متخصصان و محققان قرار گرفته است.
عقيده بر اين است كه چنين فناوري‌هايي مي‌تواند به افراد در داشتن خوابي به مراتب بهتر ياري رساند و از آن گذشته فرصت مناسبي را براي انجام تحقيقات جديد در زمينه خواب و اختلالات خوابي ايجاد كند.
دانشمندان از سال‌هاي پيش به دنبال آن بوده‌اند تا متغيرهاي تأثيرگذار در فرآيند خواب را با استفاده از فناوري‌هاي به روزتر و در عين حال ارزان‌قيمت‌تر كشف و مورد بررسي قرار دهند.
دانشمندان از سال‌هاي پيش به دنبال آن بوده‌اند تا متغيرهاي تأثيرگذار در فرآيند خواب را با استفاده از فناوري‌هاي به روزتر و در عين حال ارزان‌قيمت‌تر كشف و مورد بررسي قرار دهند.
فناوري‌هايي نظير Zeo به سبب آن‌كه ساختار نسبتا ساده‌اي دارند و در عين حال در قالب نسخه خودكاري از فناوري‌هاي فعلي كه در آزمايشگاه‌ها و براي بررسي بيماران در حين خواب مورد استفاده قرار مي‌گيرند، ساخته مي‌شوند به عنوان دستاوردهاي مهمي در فرآيند درمان اختلالات خوابي به شمار مي‌آيند. كاربراني كه از اين فناوري نوين استفاده مي‌كنند، در حين خوابيدن هدبند حاوي حسگري را به پيشاني خود مي‌بندند كه فعاليت الكتريكي مغز را زير نظر مي‌گيرد.
در ادامه داده‌هاي به دست آمده به صورت بي‌سيم به واحد نمايشگري نظير ساعت زنگ‌دار روميزي منتقل مي‌شود. در صبح‌هنگام اين نمايشگر خلاصه خواب شب گذشته را ارائه مي‌كند كه در برگيرنده مدت زمان دقيق خواب فرد و شمار دفعات پريدن از خواب است. جالب اين است كه اين فناوري مدت زمان مراحل مختلف خواب شخص را نيز نمايش مي‌دهد.
در اين نمايشگر كارت حافظه كوچكي قرار دارد كه داده‌هاي يادشده را نمايش مي‌دهد. اين اطلاعات قابليت آن را دارند كه به رايانه ارسال شده و حتي روي وب‌سايت اينترنتي بارگذاري شوند. امكان اخير اين فرصت را فراهم مي‌كند تا محققان و متخصصان علم خواب در گوشه و كنار جهان به ابراز نظر درباره وضعيت خواب افراد مختلف پرداخته و زمينه لازم براي انجام تحقيقات گوناگون در اين خصوص را فراهم كنند.
دانشمندان نسبت به آينده فناوري‌هايي از اين‌گونه، نگاه خوش‌بينانه‌اي دارند و با اشاره به اين نكته كه خواب حقيقتا علامت و نشان روشني بر وضعيت سلامت افراد دارد، ارائه هرگونه فناوري نويني در زمينه بررسي اختلالات خوابي و راه‌هاي مقابله با آن را حياتي عنوان مي‌كنند. فيليس زي از دانشمندان سرشناس در علم خواب در دانشگاه نورت وسترن در شيكاگو مي‌گويد: فناوري‌هايي نظير Zeo بيشتر به دستگاه ارزيابي‌كننده نظير دستگاه نشان‌دهنده فشار خون و وزن شباهت دارند. به عقيده وي چنين فناوري‌اي در نظارت دقيق بر فيزيولوژي بدن افراد مختلف، قابليت‌هاي بالايي دارد.
دانشمندان نسبت به آينده فناوري‌هايي از اين‌گونه، نگاه خوش‌بينانه‌اي دارند و با اشاره به اين نكته كه خواب حقيقتا علامت و نشان روشني بر وضعيت سلامت افراد دارد، ارائه هرگونه فناوري نويني در زمينه بررسي اختلالات خوابي و راه‌هاي مقابله با آن را حياتي عنوان مي‌كنند. فيليس زي از دانشمندان سرشناس در علم خواب در دانشگاه نورت وسترن در شيكاگو مي‌گويد: فناوري‌هايي نظير Zeo بيشتر به دستگاه ارزيابي‌كننده نظير دستگاه نشان‌دهنده فشار خون و وزن شباهت دارند. به عقيده وي چنين فناوري‌اي در نظارت دقيق بر فيزيولوژي بدن افراد مختلف، قابليت‌هاي بالايي دارد.
در بيش از 2 دهه گذشته و بخصوص در 5 سال اخير، انبوهي از تحقيقات در زمينه خواب و جنبه‌هاي گوناگون آن انجام شده است كه اين خود نشان‌دهنده اهميت حياتي خواب و ارتباط مستقيم آن با هر چيزي از حافظه گرفته تا اضافه وزن است.
يك خواب شبانه طبيعي شامل چرخه تكراري از خواب سبك و به دنبال آن خواب سنگين و خواب REM (حركات سريع چشم) است و اين دقيقا زماني است كه ما خواب مي‌بينيم. اين فازها همواره تكرار مي‌شوند و همزمان با گذشت زمان و نزديك شدن به صبح طول مدت هريك از اين چرخه‌ها كوتاه‌تر مي‌شود.
يك خواب شبانه طبيعي شامل چرخه تكراري از خواب سبك و به دنبال آن خواب سنگين و خواب REM (حركات سريع چشم) است و اين دقيقا زماني است كه ما خواب مي‌بينيم. اين فازها همواره تكرار مي‌شوند و همزمان با گذشت زمان و نزديك شدن به صبح طول مدت هريك از اين چرخه‌ها كوتاه‌تر مي‌شود.
دكتر مايكل توري، مدير مركز ملي تحقيقات اختلالات خواب در آمريكا معتقد است مدت زمان چرخه‌هاي مختلف خواب و شمار تكرار آنها مي‌توانند نشان روشني از كيفيت خواب در افراد مختلف باشند.
اصولا به سبب پيچيدگي‌‌هايي كه در فناوري‌هاي مرتبط با بررسي خواب و كيفيت و اختلالات آن وجود دارد، مراكز و شركت‌هاي ارائه‌كننده، جزئيات چنداني از فناوري جديد خود را ارائه نمي‌كنند. با اين حال درخصوص فناوري Zeo بايد به حسگر آن و الگوريتمي كه براي پردازش اطلاعات به دست آمده از حسگر تعريف شده است، به عنوان بزرگ‌ترين خلاقيت به خرج داده شده در آن اشاره كرد. در آزمايشگاه‌هاي ويژه بررسي خواب، فعاليت امواج مغزي با استفاده از الكترودهاي زيادي كه به سر فرد متصل است ثبت مي‌شود. اين تكنيك تحت عنوان EEG شناخته شده است. از آنجا كه اين تكنيك بشدت نسبت به صداهاي محيطي حساسيت دارد، الكترودها بايد در نقاط بسيار دقيقي قرار بگيرند و از آن گذشته از ژل مخصوصي نيز براي اتصال هرچه بهتر سر الكترود به سر فرد مورد نظر استفاده مي‌شود. اما در فناوري نظير Zeo از الكترودهاي خشك و پوشيده از نقره‌اي استفاده شده است كه به جاي سر، روي پيشاني قرار مي‌گيرند و از اين رو كار با آنها نه‌تنها ارزان‌قيمت‌تر، بلكه ساده‌تر نيز است.
اصولا به سبب پيچيدگي‌‌هايي كه در فناوري‌هاي مرتبط با بررسي خواب و كيفيت و اختلالات آن وجود دارد، مراكز و شركت‌هاي ارائه‌كننده، جزئيات چنداني از فناوري جديد خود را ارائه نمي‌كنند. با اين حال درخصوص فناوري Zeo بايد به حسگر آن و الگوريتمي كه براي پردازش اطلاعات به دست آمده از حسگر تعريف شده است، به عنوان بزرگ‌ترين خلاقيت به خرج داده شده در آن اشاره كرد. در آزمايشگاه‌هاي ويژه بررسي خواب، فعاليت امواج مغزي با استفاده از الكترودهاي زيادي كه به سر فرد متصل است ثبت مي‌شود. اين تكنيك تحت عنوان EEG شناخته شده است. از آنجا كه اين تكنيك بشدت نسبت به صداهاي محيطي حساسيت دارد، الكترودها بايد در نقاط بسيار دقيقي قرار بگيرند و از آن گذشته از ژل مخصوصي نيز براي اتصال هرچه بهتر سر الكترود به سر فرد مورد نظر استفاده مي‌شود. اما در فناوري نظير Zeo از الكترودهاي خشك و پوشيده از نقره‌اي استفاده شده است كه به جاي سر، روي پيشاني قرار مي‌گيرند و از اين رو كار با آنها نه‌تنها ارزان‌قيمت‌تر، بلكه ساده‌تر نيز است.
از آن گذشته الگوريتم به كار گرفته شده در اين فناوري با استفاده از آناليزهاي شبكه نوروني ارائه شده است و داده‌هاي ارسال شده از حسگر را به صورت كاملا خودكار و همزمان با دريافت، مورد پردازش قرار مي‌دهد.
چنن مجموعه‌اي كار را براي محققان علم خواب بسيار راحت‌تر كرده است و در حالي كه ديگر نياز به استفاده از الكترودها و انواع ژل‌هاي آزاردهنده نيست، مي‌توان ريشه‌هاي اختلالات خواب را تنها در محيطي كوچك و بدون نياز به آزمايشگاه‌هاي ويژه خواب مورد تجزيه و تحليل قرار داد.
http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100914460247
http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100914460247
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر