داروی مصرفی برای جلوگیری از پس زدن عضو توسط سیستم دفاعی بدن توانست عمر موش‌های آزمایشگاهی را تا 14 درصد افزایش دهد. آیا این دارو می‌تواند بر عمر انسان‌ها نیز بیافزاید؟
راپامایسین، دارویی است که معمولا بعد از اعمال جراحی پیوند اعضا و برای جلوگیری از پس زدن عضو توسط سیستم دفاعی بدن مورد استفاده واقع می‌شود. ولی به تازگی معلوم شده که این دارو می‌تواند متوسط عمر موش‌ها را تا 14 درصد افزایش دهد؛ حتی اگر در دوره پایانی عمر موش‌ها به آنها خورانده شود. به گزارش نیچر، پیش از این تاثیر داروها در افزایش طول عمر کرم‌ها و مگس‌ها به اثبات رسیده بود، ولی تا به امروز تنها راه برای افزایش طول عمر پستانداران، استفاده از یک رژیم غذایی سفت و سخت بود. ولی محققان از این نگرانند که استفاده از این دارو برای افزایش طول عمر انسان عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد، چرا که مصرف آن، سیستم دفاعی بدن را تضعیف می‌کند و به طور بالقوه بدن را در برابر بیماری‌های مسری آسیب‌پذیرتر می‌سازد. گروه‌های پژوهشی در سه موسسه مختلف در ایالات متحده؛ یعنی مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس در سان‌آنتونیو، دانشگاه میشیگان در آن‌آربور و آزمایشگاه جکسن در بارهاربر ایالت مین؛ به موازات هم و بر روی تقریبا 2000 موش این آزمایش‌ها را انجام دادند.
موش‌ها به گونه‌ای پرورانده شده بودند که اطمینان حاصل شود به حدی به لحاظ ژنتیکی با هم متفاوتند که اختلافات ژنتیکی گونه‌ها و تاثیرپذیری کمتر و یا بیشتر یکی از گونه‌ها در مقابل دارو و یا عوارض ناشی از پیری، تاثیری بر نتایج آزمون نخواهد گذاشت. سپس به موش‌ها غذای آغشته به راپامایسین داده شد. مشکلاتی که در مورد فرمولاسیون غذا اتفاق افتاد، گروه‌ها را مجبور کرد که درمان دارویی را تا مدت‌ها بعد از سنی که قرار بود آزمایش‌ها شروع شود به تعویق بیاندازند؛ یعنی تا 20 ماهگی موش‌ها که تقریبا معادل است با 60 سالگی انسان‌ها. این حادثه در عمل، توفیقی اجباری بود. در مقایسه با گروهی که در معرض درمان دارویی قرار نگرفتند، طول عمر موش‌هایی که از راپامایسین استفاده کردند تا 14 درصد افزایش یافت؛ حتی به رغم این‌که درمان برخی از این موش‌ها در میانسالی آغاز شد. امید به زندگی موش‌ها در 20 ماهگی، تا 28 درصد در موش‌های نر و تا 38 درصد در موش‌های ماده افزایش یافت. دیوید هریسون که هدایت گروه تحقیقاتی مستقر در لابراتوار جکسن را بر عهده دارد می‌گوید: «احتمالا شما این عبارات را شنیده‌اید که می‌گوید "شانس در خدمت ذهن آماده قرار دارد"، خوب این یک مثال عملی برای آن است». آیا کالری، ارتباط را کنترل می‌کند؟
ابتکاری مستقل با عنوان «برنامه آزمایش‌های درمانی» که تحت نظارت موسسه ملی پیری ایالات متحده قرار دارد، راپامایسین را برای این آزمایش‌ها در سه آزمایشگاه انتخاب کرد، چرا که ثابت شده است که تاثیراتی روی یک مسیر سلولی به نام تی.او.آر دارد. در تحقیقات روی موش‌ها، مگس‌ها و کرم‌ها مشخص شده که این مسیر در تاثیرات ضد پیری رژیم‌های محدود کننده کالری نقش دارد. مت کایبرلین که گروهش در دانشگاه واشینگتن در سیاتل روی پیری در موش‌ها و کرم‌ها کار می‌کند، بر این عقیده است که این ارتباط می‌تواند به این معنی باشد که راپامایسین تاثیرات رژیم‌های غذایی را شبیه‌سازی می‌کند.
او می‌گوید: «تمام پیکان‌ها به هدف درستی نشانه رفته‌اند». ولی هریسون خیلی مطمئن نیست، او می‌گوید که هیچ یک از موش‌ها در جریان آزمایش‌ها وزن خود را از دست ندادند و ضمنا رژیم‌های غذایی بیشترین تاثیر خود را وقتی می‌گذارند که در دوره‌های ابتدایی عمر شروع شده باشند و نه در میانسالی؛ زمانی که درمان با راپامایسین شروع شد. البته سوال اصلی این است که، آیا این دارو می‌تواند عمر انسان را افزایش دهد یا خیر. هم هریسون و هم کایبرلین در این خصوص هشدار می‌دهند. هریسون می‌گوید: «من این کار را انجام نمی‌دهم و به کس دیگری هم توصیه نمی‌کنم که این کار را انجام دهد». مشکل دیگر یافتن دوز درست دارو است. میزان داروی تجویز شده برای یک انسان معمولی بین 2 تا 5 میلی‌گرم در روز است، مقداری که خیلی از دوز داده شده به موش‌ها کمتر است. داروی داده شده به موش‌ها در هر روز، 2.24 میلی‌گرم به ازای هر یک کیلوگرم وزن آنها بود. شاید راپامایسین را بشود به نوعی با چیز دیگری جایگزین کرد تا تاثیرات آن را بر سیستم دفاعی بدن کاهش داد و در عین حال تاثیرات مثبت آن را بر طول عمر حفظ کرد؛ ولی آیا این کار امکان‌پذیر است؟
کایبرلین می‌گوید: «هنوز جوابی برای این پرسش وجود ندارد که آیا می‌توان آن را از سیستم دفاعی بدن جدا کرد یا نه؟» ولی او فکر می‌کند که در آینده، این احتمال وجود دارد که بشود راپامایسین را برای چنین کاربردی تنظیم نمود، یا به جای آن مولکول‌های دیگری را در مسیر هدف گرفت.
آزمایشگاه کایبرلین هم‌اکنون نیز در حال کار بر روی این اهداف جایگزین است. در حال حاضر و به عنوان بخشی از این برنامه آزمایش‌های درمانی، ترکیبات متعدد دیگری توسط این سه مرکز در ایالات متحده آزمایش می‌شوند؛ مانند ترکیبی به نام رسوراترول که در شراب قرمز یافت شده و گمان می‌رود که تاثیرات مثبتی بر قلب داشته باشد، یا سیمواستاتین که یکی از اعضای خانواده‌ای از ترکیبات به نام استاتین‌ها می‌شود و در حال حاضر برای مشکلات قلبی استفاده می‌شود.
هرچند پژوهشگران داروهای ضد پیری را بر روی خودشان آزمایش نمی‌کنند، ولی این آنها را از رویاپردازی در مورد آن باز نمی‌دارد.
هریسون می‌گوید: «البته، شما ممکن است تصور کنید که ما آنها را بر روی خودمان آزمایش می‌کنیم. مثلا من 67 سال سن دارم، فکر نمی‌کنید که زمان آزمایش این دارو بر روی خود من فرا رسیده باشد؟».
مجید جویا/(خبر آنلاین)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر