این کسوف که در ایران قابل مشاهده نیست در بخشی از جنوب شرق ژاپن و چین، هنگ کنگ و شمال تایوان و غرب امریکا به صورت حلقوی و در شرق و شمال شرق آسیا، اقیانوس آرام و آمریکای شمالی به صورت جزئی دیده می شود.
در اوج کسوف جزئی، ماه حدود ۹۴ درصد از نور خورشید را مسدود می‌کند.
دانشگاه کلرادو در ابتکاری جالب قصد دارد بزرگترین مراسم رصد خورشیدگرفتگی جهان را در استادیوم فوتبال شهر برگزار کند.
طراحان هدف اصلی از این اقدام را علاقه‌مند کردن خانواده‌ها به ویژه کودکان به پدیده‌های نجومی و طبیعت زیبای آسمان عنوان کرده‌اند.
ظرفیت ورزشگاه حدود ۴۰ هزار نفر است و پیش بینی می‌شود حدود ۲۰ هزار نفر در این مراسم شرکت کنند.
همچنین تاکنون ۳۹ هزار عینک مخصوص در اختیار علاقه‌مندان رصد این پدیده نجومی قرار داده شده است.
در زمان وقوع خورشیدگرفتگی نباید هرگز به طور مستقیم یا حتی با عینک آفتابی به خورشید نگاه کرد و استفاده از عینکهای مخصوص، دوربین دو چشمی یا تلسکوپ می‌تواند از صدمه به چشم پیشگیری کند.
خورشید با قطری در حدود 109 برابر قطر زمین و در فاصله 150 میلیون کیلومتری زمین واقع شده است.
ماه فقط یک چهارم اندازه زمین را دارد.
ولی 400 بار نزدیکتر از خورشید به زمین است.
البته بدیهی است که اجسام را از فاصله‌های دورتر کوچکتر می‌بینیم. اختلاف فاصله‌های ماه و خورشید نیز سبب می‌شود تا اندازه‌هایشان با هم برابری کنند. از این رو
خورشید گرفتگی از دیدگاه علمی :
اندازه ظاهری خورشید و ماه از زمین با هم برابر است. علت این امر آن است که فاصله این دو جسم از کره ما متفاوت است. در نتیجه در زمانهایی که ماه مسقیما از جلوی خورشید عبور می‌کند قرص خورشید در پس آن پنهان می‌شود. شرط لازم و کافی برای وقوع پیوستن کسوف آن است که زمین ، خورشید و ماه در یک خط یا تقریبا یک خط راست قرار بگیرند، به طوری که سایه ماه بر بخشی از زمین بیافتد کل این سایه از دو قسمت نیم سایه که در قسمت بیرونی است نیمه درونی که تاریک و سیاه است تشکیل شده است.
در محدوده نیم سایه ماه تنها قسمتی از خورشید را پوشانده است که به آن خورشید گرفتگی جزیی می‌گویند.
در خلال گرفت بر اثر حرکت ماه و چرخش زمین سایه ماه ، زمین را از غرب به شرق طی می‌کند به این سیر حرکتی سیر گرفتگی کلی می‌گویند.
هر کسی که در این مسیر باشد خورشید را در حالت گرفت کلی خواهد دید.
این مسیر در بیشترین حالت به 320 کیلومتر می‌رسد و حدود نیم در صد سطح زمین را می‌پوشاند.
معمولن هر 1.5 سال خورشد گرفتگی کلی روی می‌دهد، اما ما در طول عمرمان شاید یک بار شانس تماشا این پدیده را داشته باشیم.
(آن دو در آسمان تقریبا به یک اندازه دیده می‌شوند).
چرا هرگاه ماه از میان زمین و خورشید می‌گذرد این پدیده اتفاق نمی‌افتد؟
دلیل این امر اینست که مدار ماه و زمین با هم زاویه دارد و در بسیاری از حالات ماه از بالا یا پایین قرص خورشید می‌گذرد.
مدار زمین و ماه در دو نقطه به هم بر خورد می‌کنند که به این دو نقطه گره‌های مداری می‌گویند و ماه هر گاه در این گره با زمین و خورشید در یک خط قرار بگیرد خورشید گرفتگی صورت می‌گیرد.
انواع کسوف (خور گرفت) :
کسوف کامل:
در این حالت ماه در نزدیک‌ترین فاصله خود به زمین قرار دارد و در یک خط راست نیز قرار دارند. در این حالت کل قرص خورشید در پشت ماه پنهان می‌شود. سایه ماه فقط چند کیلومتر از سطح زمین را در بر می‌گیرد و به موازات حرکت ماه در مدار خود ، یک مسیر طولانی منحنی شکل در روی زمین می‌پیماید. تنها کسانی می‌توانند گرفتگی خورشید را ببینند که در جایی از این مسیر باریک و طولانی واقع باشند.
در هر نقطه ، مدت گرفتگی کامل ، بیشتر از دو تا پنج دقیقه طول نمی‌کشد. هر چه گرفتگی کامل نزدیکتر می‌شود، آسمان تاریک‌تر می‌شود. و ستارگان بیشتری پدیدار می‌شوند. هنگامی که قرص خورشید کاملا پوشانده می‌شود. هاله سفید رنگ درخشانی در اطراف ماه می‌درخشد.
این همان تاج است که به صورت هاله‌ای از گازهای رقیق و داغ از خورشید جریان دارند.
در کنار قرص سیاه ماه ، حلقه باریک و سرخرنگی از گازهای خورشید به چشم می‌خورد که فام سپهر نام دارد.
کسوف جزئی :
ساعتی پیش از آغاز گرفتگی کامل ، ماه شروع به پوشاندن بخشی از خورشید می‌کند.
در این مرحله گرفتگی صرفا حالت جزئی دارد. در نواحی وسیعی در هر دو سوی مسیر گرفتگی ، تنها گرفتگی جزئی قابل روئیت است. در بر خی گرفتگی‌ها فقط نیم سایه با زمین در تماس است و تمام سایه از افراز قطبین می گذرد. طبعا این نوع خورشید گرفتگی در قطبین صورت می‌گیرد.
کسوف حلقوي :
فاصله خورشید تا زمین و نیز فاصله تا ماه ثابت نیست. این فاصله‌ها اندکی تغییر می‌کنند.
هنگامی که زمین از حالت عادی خورشید نزدیکتر و از ماه دورتر است. اندازه ظاهری ماه کوچکتر از اندازه ظاهری خورشید می‌شود. اگر در این مواقع گرفتگی رخ دهد، ماه نمی‌تواند قرص خورشید را به طور کامل بپوشاند.
در نتیجه حلقه درخشانی از نور خورشید دور تا دور ماه را فرا می‌گیرد. این حالت را گرفت حلقوي می‌نامند. در گرفت حلقوي ، آسمان همچنان روشن است و تاج خورشیدی نیز دیده نمی‌شود.
به این دلیل ، ارزش علمی گرفت حلقه‌ای کم است.
اهمیت علمی کسوف (خور گرفت) :
ارزش علمی خورشید گرفتگی به بررسی‌هایی است که هنگام گرفتگی کلی می‌توان انجام داد که در مواقع دیگر عملا غیر ممکن است.
وقتی ماه قرص خورشید را می‌پوشاند لایه‌های خارجی جو خورشید را می‌توان رصد کرد.
با پدیدار شدن ستاره‌ها می‌توان انحنای فضا - زمان را اندازه گیری کرد با محاسبه زمان تماس اول ماه با خورشید می‌توان به جزئیاتی در حرکت مداری ماه و زمین پی‌برد.
می‌توان ستارگان دنباله‌داری را که در حضیض هستند را بررسی کرد و در قرن اخیر مهمترین سنجش های خورشید گرفتگی اندازه گیری مکان ستاره‌های قابل روئیت در اطراف خورشید و تایید تجربی نسبیت عام انیشتین است.
نسبیت عام پایه کهکشان شناسی نوین است.
برگرفته از بخشی از مطلبی در : www.roshd.i
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر